2024’te Elektrikli Araç Pazarını Neler Bekliyor?

Elektrikli araç satışlarının hem dünyada hem Türkiye’de hızlandığı bir yılı geride bırakıyoruz. 2024 yılı için Gartner’ın öngörüsü¹ %19 büyüme ile 17.9 milyon adet (BEV & PHEV) satış. Gartner ayrıca 2027 yılına kadar bir BEV'in ortalama fiyatının, muadili içten yanmalı motorlu (ICE) araç ortalama fiyatıyla eşitlenmesini bekliyor. Bunun gerçekleşmesi elektrikli araçların küresel olarak ve kitlelerce benimsenmesini hızlandıracaktır. Fakat aynı zamanda bunun gerçekleşmesiyle 2030’da ulaşılan sayılar sonrasında elektrik üretim kapasitesi ve şarj alt yapısının süreci yavaşlatma riski taşıdığının altını çiziyor.

PWC Strategy&² tarafından Ekim’de yayımlanan rapor ise analiz edilen 20 pazarın 2023 satış trendine bakarak, 2024’te BEV satışlarında %35 artış öngörüyor. Strategy& raporuna göre:

Avrupa’nın önde gelen 5 pazarı olan Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve İspanya’da %43 büyüme ve %18 satış payı bekleniyor. İtalya ve İspanya bu 5 ülkenin ortalamasını aşağıya çekse de AB ve İngiltere regülasyonlarının etkisiyle büyümenin devam etmesi bekleniyor.

Çin %34 büyüme ve %28 satış payı ile ekonomik görünümündeki zayıflamaya rağmen en büyük pazar olmaya devam edecek.

Amerika’da ise %10’un biraz altında satış payına ulaştıracak %27 civarında büyüme bekleniyor.

Artan talebe, ülke ve birliklerin aldığı kararlara paralel üretim ve tedarikini dönüştürmeye çalışan otomotiv üreticilerini ise yer yer engeller içeren bir maraton bekliyor. GM, 2020-2025 arasındaki sürede elektrikli araç odağı için 35 milyar dolar kaynak ayırdığını açıklamış fakat daha sonra üretim bandında yaşadığı sorunlar nedeniyle hedeflerini güncellemişti. Marka, 2024'ün ikinci yarısında 100,000 ve 2024'ün ilk altı ayında 400,000 elektrikli araç üretme hedefinden vazgeçtiğini duyurdu. Elon Musk da Ekim ayında yüksek faiz oranları ve fiyatlar nedeniyle endişelerini dile getirmişti.

100’e yakın markayla 300 civarında elektrikli araç modeli sunan Çin ise pazarı büyütmeye devam edecek. Elektrikli araç satış payına sahip ülkelerin arasında ilk beşte gelen Çin, en büyük iki üreticisiyle 2025’te dünyadaki elektrikli araç satışlarının %25’ine talip. Şu an için %8 civarında paya sahip olduğu Avrupa elektrikli araç pazarında ise hızla büyüyor. Yeşil Mutabakat çerçevesinde büyük bir dönüşüm odağı olan Avrupa’da, Komisyon, Çin'den yapılan bataryalı elektrikli araç ithalatına yönelik resmi bir soruşturmayı Ekim ayında başlattı.⁴ Soruşturma, öncelikle Çin'deki BEV değer zincirlerinin yasadışı şekilde desteklenip desteklenmediğini ve bu desteklemenin AB BEV üreticilerine zarar verip vermediğini inceleyecek. Sonuçlarına göre haksız rekabeti engelleyecek bir takım yeni düzenlemeler ve ek tarifeler gündemde olacak.

Erken benimseyenlerden kitlelere

2024 satış öngörülerini en çok etkileyecek dinamiklerden biri pazarın artık daha geniş kitlelere kayma gereksinimi. Pazar yeni oluşurken, yeni teknolojilere ve deneyimlere açık geliştiriciler (innovators) ve erken benimseyenler (early adopters) satışları hızla yükseltti. Çin ve Avrupa'da, elektrikli araç satışlarını toplam satışlarının %20'sinin üzerine çıkardı -ki küresel olarak da bu oran %18 civarında. Ancak kitlesel kabullenişten bahsedebileceğimiz %60’a giden yolda farklı zorluklar ortaya çıkıyor.

Geliştiriciler ve erken benimseyenler yeni teknolojilere, yeni deneyimlere açık ve meraklı; farklı şeyler denemekten çekinmeyen, merakı endişesinden büyük olan bir kitleler. Norveç gibi penetrasyonun yüksek olduğu bazı ülkelerde artık elektrikli araç kullanımının erken çoğunluğa (early majority) yayılması gerekiyor -ki bu grup daha temkinli ve dolayısıyla daha yavaş penetre olacak bir kitle.

Türkiye bu açıdan birçok ülkeden ayrışan bir örnek. 2021-2023 arasında elektrikli araçların satış payı %0,5’ten %6,5 civarına çıktı. Bu hızlı yükselişin taşıyıcılarından biri elbette innovatorlar; ancak önemli bir kısmı da Togg’un yarattığı heyecanla henüz elektrikli araca geçmeyi değerlendirmeyecek, araba kullanımı konusunda daha konvansiyonel beklentileri olmasına rağmen artık elektrikli araç kullanıcısı olan kitle. Her hâlükârda, erken benimseyenlerden erken çoğunluğa geçişte, bu araçların pazarlanması farklı yaklaşımlar gerektirecek. Tüketicilerin zihnindeki bariyerlerin aşılması için araçların deneyimlenmesine imkân veren platformlar ve işe modelleri çok daha fazla önem kazanacak.

Şarj teknolojileri ile ilgili gündemler

Elektrikli araçların kitlelerce benimsenmesine yönelik en önemli açılımlardan biri şarj altyapısının ihtiyacı karşılayacak şekilde genişlemesi ve çeşitlenmesi. Eşit derecede önemli bir başka konu ise uyumluluk veya birlikte çalışılabilirlikm (interoperability). Şarj alt yapısı bağlamında bunun önemli bir parçası kullanıcının aracını farklı ünitelerde farklı ekipman/adaptör/aplikasyon ihtiyacı olmadan kolaylıkla şarj edebilme imkânı.

ABD’de gittikçe daha fazla otomotiv üreticisi Tesla tarafından geliştirilen NACS standardını benimserken Avrupa CCS standardı etrafında birleşiyor. NACS uyumlu araçlar Tesla’nın en önemli yatırımlarından biri olan Supercharger ağından faydalanabiliyor. Şimdiye kadar NACS’a geçen veya geçeceğini açıklayanların arasında GM, Ford, BMW gibi devler yer alıyor.

Türkiye’de olduğu gibi pek çok ülkede çok sayıda şarj operatörü pazara giriş yaparken, gerçek zamanlı ve sağlıklı bilgi akışı, istasyonların lokasyonlarının ve durumlarına dair bilgiye erişilebilir olması, ortak ve esnek ödeme platformları önem kazanıyor. Bu da elektrikli araçların etrafındaki ihtiyaçlarla şekillenen ortak şarj yönetimi platformu gibi aplikasyonların artmasını tetikliyor.

Diğer yandan kullanıcıların şarj ünitelerine bağımlılığını azaltacak çözümlere yönelik odak ise büyüyor. Fiat, Opel, Peugeot, Citroen gibi dev markaları bünyesinde bulunduran Stellantis, geçen hafta açıkladığı Ample anlaşması ise 2024’te kuracağı batarya değişim istasyonlarında kendi araç paylaşım platformunun Fiat filosuna destek vereceğini duyurdu. Hizmetin daha sonra tüm Stellantis markalarına açılması ise abonelik modeli ile olacak gibi görünüyor. Çok sayıda dev marka veya start-up bu konuda çalışmalarına hız verirken, 2022’de 1.7 milyar dolar büyüklüğü olduğu tahmin edilen batarya değişim pazarının 2027’de 12 milyar dolara ulaşacağına dair öngörüler mevcut.³

Daha uygun maliyetli ve verimli batarya arayışı

Uluslararası Enerji Ajansı’na göre bir elektrikli aracın maliyetinin %40’ına ulaşabilen bataryanın üretiminde lityum, nikel gibi pahalı madenlerin kullanımını azaltmak önceliklerin başında gelmeye devam edecek.

Toyota, Ekim ayında pillerin ağırlığını, boyutunu ve maliyetini yarıya indirmeyi amaçlayan buluşunu duyurdu.⁵ Yeni gelişmelerle 10 dakikadan daha kısa sürede şarj olabilen, 1.200 km menzile sahip bir katı hâl pilinin mümkün olduğunu belirtti ve 2027 itibariyle katı hal pilleri elektrikli araç kullanımı için hazır edeceğini duyurdu. Bu gelişme Toyota’nın batarya konusundaki tek duyurusu değildi. Toyota aynı zamanda orta vadede menzili artıracak, maliyetleri düşürecek batarya odaklı bir yol haritası açıkladı.

Dünyanın en büyük batarya üreticisi, Tesla, Mercedes, Volkswagen gibi dev markalın da tedarikçisi Çinli CATL Ağustos ayında 10 dakikalık şarjla 400 kilometre menzil edinecek bataryasını duyurmuştu.

BYD ve Huaihai Holding Group, küçük araçlara yönelik Çin’de sodyum iyon pil üretimi tesisi kurmaya yönelik iş birliğini Kasım ayında duyurdu.⁶ Sodyumun lityumdan daha düşük enerji yoğunluğuna sahip olmasına rağmen, daha düşük maliyet, daha yüksek bulunabilirlik, soğuk hava koşullarında daha iyi performans ve daha çevre dostu üretim süreci gibi avantajları olacak. Ayrıca lityum işleme sürecinin çoğunu domine eden Çin’in çok da uzun vadeye kalmadan bu pillerin gelecek yıl Seal modelinde kullanılabileceğine dair haberler düşmeye başladı bile.

Bunlar önümüzdeki yıl gündemde olmaya devam edecek konulardan sadece birkaçı. Her biri sayısız iş birliği ve tedarik zinciri, insan kaynağı, tasarım gibi ek başlıklarda sayısız ek gündem yaratan gelişmeler.

Bir sonraki paylaşımda önce Türkiye’nin 2024 öngörülerine bakacağız. Sonra dünyadaki gündemlerden devam edeceğiz.

Yasemin Ağırdır Aktan
Pazarlama Direktörü

1 - Basın bülteni, Gartner, Eylül’23 https://www.gartner.com/en/newsroom/press-releases/2023-09-07-gartner-forecasts-15-million-electric-cars-will-be-shipped-in-2023
2 - EV Sales Review Q3-2023, Stratey& https://www.strategyand.pwc.com/de/en/industries/automotive/electric-vehicle-sales-review-2023-q3.html
3 - Electric Vehicle Market, https://www.marketsandmarkets.com/Market-Reports/battery-swapping-market-2482807.html
4 - https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_4752
5 - https://newsroom.toyota.eu/toyotas-advanced-battery-technology-roadmap/
6 - https://news.yahoo.com/sodium-ion-batteries-gaining-traction-150000318.html?