İlk Kez Elektrikli Araç Kullanacaklar İçin A’dan Z’ye Rehber

Fosil yakıt kullanan araçlardan elektrikli araçlara geçiş yapmak yepyeni bir sürüş deneyimi sunarken sürdürülebilir bir geleceğe destek olmanızı da sağlar. Ancak bu deneyime geçiş yaparken elektrikli araçların çalışma prensiplerinden şarj süreçlerine, batarya teknolojilerinden sürüş dinamiklerine kadar pek çok konu hakkında bilgi sahibi olmanız gerekiyor. Gelin, elektrikli araçların çalışma prensipleri ve dikkat edilmesi gereken noktalara birlikte bakalım.

Elektrikli Araçların Temel Çalışma Prensibi

Fosil yakıt yerine elektrik enerjisiyle çalışan elektrikli araçlar batarya ve elektrik motoruyla hareket eder. Elektrikli aracın çalışma prensibi, bataryada depolanan elektrik enerjisinin mekanik enerjiye dönüştürülmesi ve tekerleklerin döndürülmesi esasına dayanır. Elektrikli araç motoru geleneksel içten yanmalı motorlardan farklıdır.

Elektrikli motorlardaki hareketli parça sayısı daha az olduğundan enerji verimliliği de yüksektir. Elektrik motorlarının içten yanmalı motorlardan ayrıldığı bir diğer önemli nokta, elektrik motorlarının maksimum torku anında üretmesidir. Bu da ivmelenmenin hızlı olması ve güç dağıtımının verimli sağlanması demektir.

Elektrikli araçlar çalıştığında bataryada depolanan doğru akım (DC) elektrik enerjisi alternatif akıma (AC) dönüştürülerek elektrik motoruna iletilir. Bu enerjiyi kullanarak dönen motor, tahrik sistemleri üzerinden tekerleklere güç iletir.

Elektrikli araçların en önemli özelliklerinden biri de rejeneratif frenleme sistemidir. Frenleme ve yavaşlama sırasında tersine çalışan motor bir jeneratör görevi görür ve hareket enerjisini elektrik enerjisine çevirerek bataryaya geri gönderir. Enerji kayıplarının önüne geçilmesini sağlayan bu sistem menzili artırmaya da yardımcı olur.

Elektrikli Araç Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

Elektrikli araç seçerken göz önünde bulundurmanız gereken 3 temel faktör şunlardır:

Sürüş Menzili

Elektrikli araçların sürüş menzili genellikle 400 kilometrenin üzerinde olmakla birlikte EV Database tarafından açıklanan veriler ortalama menzilin 378 kilometre olduğunu gösterir. Bu nedenle seçiminizi günlük sürüş alışkanlıklarınızı ve seyahat ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurarak yapmanız önemlidir. Batarya kapasitesi ne kadar yüksek olursa elektrikli araçların menzili de o kadar yüksek olur. Ayrıca bataryanın zaman içinde kapasite kaybı yaşayabileceğini de unutmamanız gerekir.

Şarj Altyapısı

Evde şarj imkânı bulunan elektrikli araçlar günlük kısa mesafeli sürüşlerde kolaylık sağlar. Evde şarj imkânından faydalanmak için standart (AC) şarj tercih edilebilir.. Ancak evde şarj kullanacağınız durumlarda evinizin elektrik altyapısının yeterli olduğundan emin olmanız gerekir. Eğer şarj istasyonlarını kullanacaksanız seyahat edeceğiniz bölgede yeterli sayıda EV şarj istasyonu bulunduğundan emin olmanız önemlidir.

Şarj Süresi

Elektrikli araçlarda AC ve DC olmak üzere iki şarj türü bulunur. DC şarjlar AC şarjlara göre çok daha hızlı bir şarj imkânı sunar.

Batarya Tipi

Bataryanın türü ve kapasitesi elektrikli araçların performansını doğrudan etkiler. Elektrikli araçlarda genellikle lityum iyon bataryalar kullanılsa da son yıllarda lityum demir fosfat (LFP) bataryalar da yaygınlaşmaya başlamıştır. Lityum iyon bataryalar ile LFP bataryalar arasındaki temel fark LFP bataryalarda katot malzemesi olarak daha yüksek güvenlik ve termal stabilite sunan lityum demir fosfat kullanılmasıdır.

Vergi Oranları

Hem hibrit araçlar hem elektrikli araçlar için farklı MTV ve ÖTV oranları uygulanır. Elektrikli araçların MTV ve ÖTV miktarı hibrit araçlara kıyasla daha düşüktür. Elektrikli araçlara yönelik indirimler araçların daha uygun fiyatlara satılmasını sağlar. Vergilendirme sürecinde aracın yaşı, kW değeri ve fiyatı göz önünde bulundurulur.

Teknik Servis ve Bakım Olanakları

Elektrikli araçlar geleneksel araçlara göre daha düşük bakım gereksinimlerine sahiptir. Yine de batarya değişimi gibi durumlarda teknik servis desteği almak önemlidir. Dolayısıyla teknik servisi ulaşılabilir olan markalara yönelebilirsiniz.

Elektrikli Araç Kullanırken Bilinmesi Gerekenler

Elektrikli araç kullanırken hem verimliliği artırmak hem aracınızın ömrünü uzatmak için aşağıdaki noktalara dikkat edebilirsiniz:

Yüksek hızlarda enerji tüketimi artacağından makul hızlarda seyredebilir, aniden hızlanmaktan ve sert frenleme yapmaktan kaçınarak enerji tüketimini azaltabilirsiniz.
Birçok elektrik araçta "Eco modu" bulunur. Bu modu kullanarak enerji verimliliğini artırabilirsiniz.
Bataryayı %100 şarj etmek yerine %10 ila %20 eksik bırakmak batarya ömrünün uzamasına yardımcı olabilir.
Elektrikli aracınızın pil ömrünün daha uzun olması için aracınızı aşırı soğuk ve aşırı sıcak havalardan korumanız gerekir.
Hızlı şarj sürekli kullanıldığında elektrikli araç batarya ömrü olumsuz etkileneceğinden hızlı şarj yalnızca gerekli durumlarda kullanılmalıdır.
Elektrikli aracın bakımını fren sistemi, süspansiyon ve yazılım güncellemeleri gibi konular açısından düzenli yaptırmak önemlidir.
Doğru lastik basıncı enerji verimliliğini artırabilir.
Uzun yolculuklara çıkmadan önce güzergâhtaki şarj istasyonlarını belirlemek menzille ilgili sorunların ortadan kaldırılmasını destekleyebilir.

Elektrikli Araç Şarj Süreci

Elektrikli araçlarda seviye 1 (ev tipi), seviye 2 (normal) ve seviye 3 (hızlı şarj) olmak üzere üç şarj yöntemi bulunur. Bu şarj yöntemlerinin detayları şöyledir:

Seviye 1 (Ev Tipi) Şarj

Standart ev prizleri (220V) kullanılarak yapılan en yavaş şarj yöntemidir. Saatte 6 ila 8 kilometrelik bir menzil eklemesi yapar ve tam şarj süresi 7 ile 29 saat arasında değişir. Şarj sırasında ekstra bir güç dönüştürücüsü gerekmez. Elektrikli araç şarj kablosu ve elektrikli araç şarj cihazı yeterlidir.

Seviye 2 (Normal) Şarj

240V-380V arası bir güçle çalışan hem ev tipi istasyonlarda hem halka açık alanlarda bulunan bir şarj sistemidir. Saatte 25 ila 40 kilometrelik bir menzil eklemesi yapan bu yöntemde tam şarj süresi 2 ile 10 saat arasında değişir.

Seviye 3 (Hızlı) Şarj

400V-600V arası DC güçle çalışan en hızlı şarj yöntemidir. 10 dakikalık bir şarj süresinde yaklaşık 65 kilometrelik bir menzil eklemesi yapar. Genellikle halka açık hızlı şarj istasyonları aracılığıyla kullanılan bu sistemde tam şarj süresi yaklaşık 30 dakikadır.

Türkiye'deki şarj istasyonu haritasına EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) uygulaması aracılığıyla ulaşılabilir.

İlk Kez Elektrikli Araç Kullanacaklar İçin Pratik Öneriler

Elektrikli araç kullanmaya yeni başlayacak olanların göz önünde bulundurması gereken bilgiler şöyle sıralanabilir:

Elektrikli araçlar anında tork sağladıkları için çok çabuk hızlanır. Bu özelliğe alışmak için dikkatli ve kontrollü bir sürüş gerekir.
Her gece tam şarj etmek yerine ihtiyaçlarınıza yönelik bir şarj alışkanlığı geliştirmek bataryanın ömrünü uzatabilir.
Elektrikli araç vergisi indirimlerinden ve teşviklerinden yararlanmak için ilgili yönetmelikleri inceleyebilir, kampanyaları takip edebilirsiniz.
Yola çıkmadan önce güzergâhınızdaki halka açık şarj istasyonlarını navigasyon uygulamalarınızda işaretlemek menzil kaygısını azaltabilir.
Lastikler bataryaların ağırlığı nedeniyle daha hızlı aşınabilir. Bu nedenle lastik basıncını ve diş derinliğini düzenli kontrol etmeniz gerekir.

Bir elektrikli araç satın almadan önce farklı elektrikli araçları test etmek satın alma sürecinde size yardımcı olabilir. Kurumsal veya bireysel araç kiralama süreçlerinde elektrikli araçlara yönelmekse çok daha çevre dostu bir tercih olur. Farklı markalara ve modellere ait binlerce elektrikli aracıyla hizmet veren Voltify hem bireysel hem kurumsal elektrikli araç kiralama işlemlerinde yanınızda! Siz de elektrikli araç kullanma niyetindeyseniz detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.